toprak çeşitleri

ZONAL (YERLI TOPRAKLARI)


Egimin az oldugu, düz alanlarda, olustugu yerde bulunan topraklardir. Olustugu alana ait tüm özellikleri tasirlar. Iklim, bitki örtüsü, organizmalar, ana kayanin yapisi ve yer sekillerine bagli olarak olusurlar. Bu topraklarin olusabilmesi için yer sekillerinin sade veya hafif engebeli olmasi iyi bir drenaj sisteminin olmasi gerekir. Bunlara Klimatik topraklar adi da verilir.



Laterit Topraklar:

Ekvator ve dönenceler arasindaki sicak ve nemli iklim bölgelerinde olusurlar. Fazla yikanma nedeniyle humus miktari az verim düsüktür.



Tundra Topragi:

Kutup alti bölgelerinde görülür. Büyük oranda donmus haldedir. Yaz mevsiminde erimelere bagli olarak bataklik halini alir, tarima elverisli topraklar degildirler.



Podzol Topragi:

Tundra kusaginin güneyinde, soguk ve nemli bölgelerde igne yaprakli ormanlarin yaygin oldugu alanlarda olusmuslardir. Asiri yikanmaya bagli olarak besin bakimindan fakir, verim degeri düsük olan topraklardir.



Kahverengi Orman Topragi:

Orta kusagin nemli, iliman ve genis yaprakli ormanlarla kapli sahalarinda olusmus topraklardir. Humusça zengin, verimli topraklardir.



Terra-Rossa Topraklari:

Akdeniz ikliminin etkili oldugu bölgelerde, kalkerli araziler üzerinde olusan topraklardir. Kalkerin içerdigi demir oksit nedeniyle kirmizi renklidirler.



Çernozyomlar (Kara Topraklar):

Orta kusakta, yari nemli step sahalarinda görülür. Esmer renkli, humus bakimindan zengin çok verimli topraklardir.



Kestane ve Kahve Renkli Step Topraklari:

Orta kusakta karalarin iç kesimlerinde, az yagis alan step sahalarinda olusur. Humus birikimi az, verimi düsüktür. Özellikle tahil tarimi için uygundur.



Çöl Topraklari:

Humus bakimindan fakir topraklardir. Kuraklik ve buharlasma nedeniyle tuz ve kireç toprak yüzeyini kaplamistir. Verimsiz topraklardir.

INTRAZONAL (ANA KAYANIN ETKILI OLDUGU TOPRAKLAR)

Bu topraklarin olusumunda özellikle yer sekilleri ve ana materyal etkili olmaktadir. Bu topraklarda çogunlukla sadece A ve C horizonlari bulunmaktadir.


Halomorfik Topraklar:

Kurak ve yari kurak bölgelerde yeralti sularinda eriyik halde gelen tuz ve karbonatlarin, suyun buharlasmasi sonucunda birikmesiyle olusan toraklardir. Yüzeylerinde tuzun meydana getirdigi beyaz bir kabuk bulunur.



Hidromorfik Topraklar:

Su akisinin olmadigi bataklik ve sazlik alanlarinda toprak sürekli olarak su altinda kalir. Su altinda hidrojen ve iyon yogunlugu arttigindan topraklarda asitlesme meydana gelir.



Kalsimorfik topraklar:

Kireçtasi marn gibi kireçli ana kayanin etkisine bagli olarak

olusmus olan topraklardir.


—Vertisoller: Killi ve kireçli, islenmesi zor ve su tutma kapasitesi yüksek olan topraklardir.


—Rendzina: Kireç bakimindan zengin, koyu renkli ve islenmesi kolay olan topraklardir.


AZONAL (TASINMIS TOPRAKLAR)



Topraklarin, egimli sahalarda, olustugu ana kaya üzerinden, akarsu, rüzgâr, buzullar ve diger dis kuvvetlerin etkisiyle tasinarak, egimin azaldigi yerlerde birikmesiyle olusur. Alüvyon, lös, moren, kolüvyal, litosoller ve regoseller tasinmis topraklardir. Tasinmis topraklar, organik ve mineraller bakimindan zengin topraklardir.



Alüvyon:

Egimli sahalardan akarsu ve sel sularinin asindirarak tasidigi ince malzemelerin akarsularin egiminin ve tasima gücünün azaldigi alanlarda birikmesiyle meydana gelirler. Mineral bakimindan zengin topraklardir. Genis tabanli vadilerde, deltalarda ve ova tabanlarinda yaygin olarak bulunurlar. Tarimsal degeri büyüktür. Yurdumuzun en verimli tarim alanlari alüvyonlarin bulundugu alanlardir.


Devamli olarak taskin ve millenmeye ugrayan delta sahlarinda ve taskin ovarlarimizda bu topraklara sikça rastlanir. Buralar Çukurova, Asi, Göksu, Köycegiz, Büyük ve Küçük Menderes, Gediz, Bakirçay, Sakarya, Bafra, Çarsamba, delta ovalari ile Konya ovasinin kenarlari Mus, Erzurum, Erba ve Niksar ovalarinin merkezi kesimlerinde. Alüvyal topraklar akarsular tarafindan tasindiklari için ince ve mil boyutundadir. Bu topraklar dikey yönde çok fazla degisiklik gösterirken yatay yönde pek degisiklik göstermezler.



Lös:

Rüzgârlarin tasidiklari kurak ve yari kurak bölgelerde bulunan topraklardir.



Moren:

Buzullarin tasidigi topraklardir. Yüksek daglik alanlarda ve kutup bölgelerinde

bulunan topraklardir. En az bulunan toprak çesididir.



Kolüvyal Topraklar:

Daglik alanlarda ayrisan materyalin dag eteklerinde birikmelerine bagli olarak olusan topraklardir.

Daglarin eteklerinde ve yamaçlarinda tasinan topraklarin birikmesiyle olusurlar. Bu topraklar iri taneli bir görünüme sahiptir. Bu topraklar bag bahçe tarimina uygundur. Üzerlerinde ormanlar yetisebilir.



Litosol:

Kolüvyal alanlarda ince malzemelerin tasinmasiyla geriye kalan tasli topraklardir.

Daglik alanlarin egimli yamaçlarinda asinmanin sürekli devam etmesi nedeniyle ana materyalin çözünmesinden olusmus topraklardir. Bu topraklar her daglik alanin egimli yamaçlarinda olusamaz ancak anakayanin kalker mermer gibi tasarlin olmasi gerekir. Bu topraklar tarim için elverisli degildir ve üzerlerinde bitki örtüsü yoktur. Ülkemizde bu topraklara Akdeniz bölgesinde Taseli platosunda Boz daglarda Bitlis daglarinda Iç ve Dogu Anadolu’daki volkanik konilerde rastlanir.



Regosol:

Volkanik arazilerde kolüvyal depolar üzerinde olusan kumlu topraklardir.

Kumlu depolar üzerinde bulunan topraklardir. Çogunlugu kum boyutunda olan asitik karakter gösteren volkanik arazilerde olusmuslardir. Iç ve Dogu Anadolu bölgesindeki volkanik arazilarde bu topraklara rastlanir. Bu topraklar kumlu oldukari için bünyelerinde su barindiramazlar suyu hemen alt tabakaya geçirirler. Bu sebepten dolayi toprakta humuslasma meydana gelemez ve bununda sonucu olarak toprak verimsizdir. Bu topraklarin kumlu olmasi yumrulu bitkilerin yetismesi için elverislidir